ABD dolarının dünya ekonomisini domine ettiği Bretton Woods Konferansı’ndan bu yana 80 yılı aşkın zaman geçti. Bu 80 yılın son 10 yılında doların çöküşüyle ilgili senaryolar da havada uçuşuyor. Ancak bu kez iş daha ciddi bir seviyeye geldi. Başta Rusya ve Çin olmak üzere uygulanan ambargolar ve yaptırımlar bir karşı kanat veya güç birliği oluşmasını hızlandırdı. Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’nın kurduğu BRICS ülkeleri üç adımlı bir hamleyi devreye alıyor. Hem altına dayalı ortak para birimi kurulacak, hem de teknolojinin de gelişimi ile ortak ödeme sistemi ve merkez bankası dijital para birimini yaygınlaştıracaklar.
DETAYLARI EKİMDE
Bu hamlelerden ilki olan ortak para birimi ittifakın yeni bir finansal sisteme girmesini sağlayacak ve 2024’te Ekim ayında Rusya’nın Kazan bölgesindeki yapılacak zirvede detayları açıklanacak. Mısır, Etiyopya, İran, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Arjantin’den oluşan altı ülke ile de genişleyince ekonomik büyüklüğü de iyiden iyiye artan bu bloğun büyüklüğü 29.5 trilyon dolara kadar çıktı. Bu rakam dünyanın toplam Gayri Safi Yurtiçi Hasılası’nın yaklaşık yüzde 30’u anlamına geliyor.
ALTIN ALIYORLAR
Ölçeği büyüyen bu bloğun altına dayalı olarak çıkaracağı para birimi de gözleri altın rezervlerine dikti. BRICS üyelerinin toplam altın rezervi 6 bin 340 ton gibi yüksek bir düzeyde ve bu rakam da sürekli yeni alımlarla artıyor. Altın standardına geri dönmeyi ve tüm ticaret ve ödeme hizmetleri için çok kutuplu bir dünya amaçlayan BRICS, 2022’den beri dünyanın en büyük altın alıcısı oldu. Bunun dışında 3.5 milyar gibi yüksek nüfusu ile demografik olarak da ciddi bir ölçek yaratılmış durumda.
Ödeme hizmetleri tarafında ise iki proje üzerinde çalışılıyor. Bunlardan biri geleneksel bir diğeri de blockchain temelli. Kremlin’in Danışmanı Yuri Uşakov, TASS’a verdiği bir röportajda ‘BRICS Pay’ adı verilen, blockchain tabanlı yeni bir ödeme sisteminin kullanılacağını söyledi. Uşakov, “Gelecek için, dijital teknolojiler ve blok zinciri gibi son teknoloji araçlara dayalı bağımsız bir BRICS ödeme sistemi yaratmanın önemli bir hedef olduğuna inanıyoruz. Önemli olan, bunun hükümetler, sıradan insanlar ve işletmeler için uygun olmasının yanı sıra uygun maliyetli ve siyasetten uzak olmasını sağlamaktır” dedi. Rusya Maliye Bakanlığı da önceki gün batı yaptırımlarının etkilerinin azaltılması amacıyla BRICS ülkeleri arasında para transferi yapılabilecek bir platform için çalışmaların yürütüldüğünü açıkladı.
Rusya Maliye Bakan Yardımcısı İvan Çebeskov, İzvestiya gazetesine yaptığı açıklamada, Rusya ve diğer BRICS ülkelerinin merkez bankalarının BRICS Bridge adlı ödeme platformu üzerinde çalıştığını aktardı. Bunun BRICS ülkeleri arasında doğrudan para transferi yapılmasını sağlayacağını belirten Çebeskov, böylece Batı yaptırımlarının etkisinin azaltacağını kaydetti.
260 MİLYON KULLANICI
Merkez Bankası Dijital Para Birimi konusunda dünyanın en hızlı gelişim gösteren ülkesi Çin de dijital para biriminin yaygınlaşmasını ve tüm hinterlandında kullanılmasını hedefliyor. e-CNY para birimi 1.4 milyardan fazla nüfusa sahip Çin’de sadece 25 şehirde 260 milyon cüzdana ulaştı. Çin, Hong Kong, Tayland ve Birleşik Arap Emirlikleri ile 25 gözlemci ülkeyi kapsayan sınır ötesi bir CBDC programı olan Project mBridge’i büyütmeye çalışıyor. Bu yönde Rusya da adımlarını sıklaştırdı. İlk uygulamalara Ağustos 2023’te başlayan ve ilk işlemi Rus VTB bankasına yaptıran hükümet, şu anda 11 şehirde 30 şirket aracılığıyla dijital rublenin kabulüne olanak sağlıyor.
RUSYA MÜTTEFİKLERLE YÜZDE 75’E ÇIKARDI
Müttefik ülkelerle karşılıklı ticaretinde ulusal para birimlerinin kullanımını yüzde 75’e çıkaran Rusya’nın, yeni bir BRICS ortak para birimi değil, bundan ziyade blok zincir teknolojisiyle çalışan dijital formda ulusal para birimleriyle yapılan işlemler için SWIFT’in bir benzeri bir yapıyı istediği belirtiliyor. Ruble, yuan, rupi gibi para birimlerinin dijital versiyonlarıyla entegre olacak bir yapı amaçlanıyor.
